In het Burgerlijk Wetboek is, uit zorg van de openbare veiligheid, bepaald dat de aannemer en architect na oplevering nog 10 jaar verantwoordelijk blijven voor ernstige gebreken, zichtbaar of verborgen, die de stabiliteit van het gebouw of van een belangrijk deel van het gebouw in het gedrang brengen. Deze aansprakelijkheid wordt klassiek de "tienjarige aansprakelijkheid" genoemd.
Deze 10-jarige aansprakelijkheid vindt haar wettelijke grondslag in:
- art. 1792 B.W.: "Indien een gebouw dat tegen vaste prijs is opgericht, geheel of gedeeltelijk teniet gaat door een gebrek in de bouw, zelfs door de ongeschiktheid van de grond, zijn architect en aannemer daarvoor gedurende 10 jaar aansprakelijk."
- art. 2270 B.W.: "Na verloop van 10 jaar zijn architecten en aannemers ontslagen van hun aansprakelijkheid m.b.t. grote werken die zij hebben uitgevoerd of geleid."
De tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer en de architect is van openbare orde, zodat de partijen er niet kunnen van afwijken. De wetgever heeft immers de aansprakelijkheidsregeling niet alleen voorzien ter bescherming van het belang van de bouwheer, maar ook, en vooral, om de openbare veiligheid te vrijwaren. Elke niet-deugdelijke constructie is een blijvend gevaar voor de openbare veiligheid en voor de sociale rust.
Een constructiefout of een gebrek in de ondergrond dient zich derhalve voor te doen binnen de 10 jaar na de definitieve oplevering of de voorlopige oplevering (als het vertrekpunt van tienjarige aansprakelijkheid contractueel start bij de voorlopige oplevering). Na de termijn van 10 jaar houdt de aansprakelijkheid van de aannemer en de architect op, ook al vergaat nadien het bouwwerk.
Bij de tienjarige aansprakelijkheid wordt de fout van de aannemer niet vermoed, de bouwheer moet de fout van de aannemer bewijzen.
Het bestaan van een fout kan in de praktijk meestal slechts door middel van een expertise aangetoond worden.
De fout kan onder meer bestaan uit:
- een uitvoering die niet beantwoordt aan de regels van het vak
- een uitvoering die niet conform is aan het lastenboek
- de verwerking van ondeugdelijke materialen
- ...
Indien een fout bewezen wordt in hoofde van meerder bouwprofessionelen, kan aangestuurd worden op een verdeling van de aansprakelijkheid.
Controleverzekering / decennale
Deze verzekering van de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer en de architect (onder toepassing van de wet Breyne geldt deze aansprakelijkheid ook voor de bouwpromotor) kan als een aanvulling worden beschouwd op de Alle Bouwplaats Risico - verzekering (ABR-polis) die dekking verleent tijdens de bouwfase.
De verzekering 10 jarige aansprakelijkheid aannemer/architect (Controleverzekering) waarborgt voor een welbepaald werk gedurende 10 jaar de contractuele aansprakelijkheid van de ontwerpers (architecten, raadgevende ingenieurs en studiebureaus) en de uitvoerders (hoofdaannemers en onderaannemers) na het einde van de werken op grond van de artikelen 1792 en 2270 van het B.W. Deze waarborg dekt de schade aan de constructie zelf (ruwbouw en/of afwerking). Daarnaast is veelal de gevolgschade gedekt, alsook de buitencontractuele aansprakelijkheid van deze personen op grond van de artikelen 1382 tot 1386 van het B.W. als gevolg van een schadegeval dat onder de waarborg van de tienjarige aansprakelijkheid verzekerd is. Ook de aansprakelijkheid van de bouwheer op grond van artikel 544 van het B.W. wegens abnormale burenhinder kan worden verzekerd. De controleverzekering heeft als bijzonder kenmerk dat de dekking afhankelijk is van de tussenkomst van een onafhankelijk controleorganisme. Bovendien is enkel die schade verzekerd die verband houdt met één van de gecontroleerde werkzaamheden. Voor (financieel) minder omvangrijke bouwwerken kan dekking worden geboden zonder controle of met slechts een beperkte controle. Het sluiten van deze verzekering vereist in principe ook het onderschrijven van een ABR-verzekering.
VERPLICHTE TIENJARIGE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING
Tot 01/07/2018 waren enkel architecten verplicht om hun tienjarige aansprakelijkheid te verzekeren.
Aannemers, projectontwikkelaars en andere dienstverleners in de bouwsector hadden geen verzekeringsplicht, terwijl ze wel een vergelijkbare aansprakelijkheid hebben. Dat onderscheid werd in 2007 aangeklaagd voor het Grondwettelijk Hof.
Met de "Wet Peeters" maakt de wetgever een einde aan die discriminatie.
Sedert 01/07/2018 zijn aannemers, architecten en andere actoren in de bouw verplicht een tienjarige aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.
De wet zorgt voor een betere bescherming van de bouwheer.
Waar die geen schadevergoeding meer kon eisen zodra bijvoorbeeld de aansprakelijke aannemer failliet was, is hij dankzij de Wet Peeters-Borsus tien jaar lang zeker van het recht op schadevergoeding.
Wie valt onder de toepassing van de nieuwe wet?
- Architecten
- Aannemers en dienstverleners die in de toelichting bij het wetsontwerp als aannemers opgesomd worden en die werken uitvoeren die onder het begrip ‘ruwbouw’ vallen: de aannemer die de funderingen plaatst, de dakdekker, de plaatser van de ramen en de deuren, de persoon die de chapewerken uitvoert, …
- Andere dienstverleners in de bouwsector (zoals studiebureaus)
De voornaamste bepalingen en beperkingen:
- De wet is alleen van toepassing op woningen die in België gelegen zijn en die hoofdzakelijk bestemd zijn voor individuele huisvesting. Volgende constructies vallen daar om verschillende redenen bijvoorbeeld niet onder: kamers voor studenten en seizoenarbeiders, kloosters, ziekenhuizen, gestichten, collectieve woonvormen, …
- Enkel de" tienjarige aansprakelijkheid " moet verzekerd worden.
- Verschillende schadevormen worden uitgesloten: esthetische schade, zuiver immateriële schade, materiële schade voor minder dan 2.500 euro, …
Lees ook : 10 jaar aansprakelijk voor LICHTE VERBORGEN GEBREKEN ??? Bouwen - Voorlopige oplevering en definitieve oplevering Burenhinder? Foutloze aansprakelijkheid, artikel 544 B.W. Nieuwe wet vanaf 01/09/2021: Bovenmatige BURENHINDER artikel 3.101 van het NIEUW Burgerlijk Wetboek LEK IN EEN LEIDING? Vochtige muren - waterschade